Bij een arrest van 9 april 2021 heeft de Hoge Raad bevestigd dat een rangwijziging met betrekking tot pandrechten mogelijk is. Het wijzigen van de rang met betrekking tot hypotheekrechten is expliciet in de wet benoemd en is daarom zonder twijfel al mogelijk, maar voor pandrechten is dit niet in de wet opgenomen. Om die reden was er lange tijd discussie over de mogelijkheid en juiste toepassing van rangwijziging bij pandrechten. Met dit arrest is aan deze onduidelijkheid een einde gekomen.

Het is dus mogelijk te bepalen dat een recht van pand ten aanzien van een of meer pandrechten op hetzelfde goed een hogere rang heeft dan hem volgens het tijdstip van zijn vestiging toekomt, mits uit de akte betreffende rangwijziging (of uit een of meer afzonderlijke akten die in samenhang daarmee moeten worden gelezen) blijkt dat de gerechtigden tot de pandrechten die door de rangwijziging in rang worden verlaagd daarin toestemmen. De toestemming door deze pandhouders dient te voldoen aan hetzelfde vormvereiste als geldt voor de vestiging van het desbetreffende recht van pand. Een rangwijziging van een recht van pand kan plaatsvinden ter gelegenheid van de vestiging van een nieuw recht van pand – waarbij de akte betreffende rangwijziging kan worden opgenomen in die waarbij het nieuwe recht van pand wordt verleend – en ook naderhand.

De rangwijziging kan slechts worden tegengeworpen aan anderen van wie de rechtspositie ten aanzien van het goed door de rangwijziging wordt geraakt, zoals houders van pandrechten waarvan de rang niet wordt verlaagd door de rangwijziging en andere beperkt gerechtigden en beslagleggers, indien zij met de rangwijziging instemmen. Deze instemming kan op ieder moment vormvrij geschieden.

De mogelijkheid tot rangwijziging bij pandrechten komt tegemoet aan de behoeften die spelen in de praktijk en in het bijzonder ten aanzien van meervoudige verpanding van toekomstige vorderingen.

Mochten er vragen zijn over rangwijziging bij pandrechten of over één van de andere onderwerpen die in het arrest aan de orde zijn gekomen, dan kunt u contact opnemen met Jason van de Pol.