Slecht nieuws voor luchtvaartmaatschappij Air France-KLM. Een claimbedrijf dat ruim 200 klanten van de luchtvrachtdivisie vertegenwoordigt, heeft van de rechter groen licht gekregen voor een gecombineerde schadeclaim. In totaal kunnen claims van gedupeerde klanten in de honderden miljoenen lopen.
De schadeclaim is een gevolg van de kartelboete die de Europese Commissie in 2010 oplegde aan elf luchtvaartmaatschappijen. Wegens ongeoorloofde afspraken over brandstof- en veiligheidstoeslagen in de periode 1999-2006 beboette de EC de luchtvrachtbedrijven met 800 miljoen euro. Air France-KLM werd relatief zwaar bestraft met 340 miljoen euro.
Bovendien leek het niet bij die megaboete te blijven. Klanten wilden een vette schadeclaim indienen, omdat zij jarenlang te veel hadden betaald. Een groot aantal, waaronder Philips, Electrolux, Hewlett-Packard, Ericsson, Novartis en Alcatel-Lucent, verenigde de vorderingen in het claimbedrijf Equilib.
Schadeclaim half miljard
Volgens eerdere berichten zou alleen al Equilib een schadeclaim van ruim een half miljard euro op de beboete vervoerders hebben. Air France-KLM zou een claim van zo’n 90 miljoen kunnen verwachten.
Aanvankelijk leek alles met een sisser af te lopen. Het EU Gerecht, de lagere rechtbank van het Europese Hof van Justitie, verklaarde de boetes eind 2015 nietig als gevolg van een procedurefout. Daarmee leken ook de schadeclaims van klanten kansloos.
Maar de Europese Commissie liet het daar niet bij zitten, en stelde in maart van dit jaar opnieuw boetes vast. Met een totaalbedrag van 776 miljoen weken die niet veel af van de aanvankelijke boetes.
Volgens Europees Commissaris voor mededinging Margrethe Vestager zijn de boetes van belang omdat miljoenen bedrijven afhankelijk zijn van luchtvrachtdiensten, die goed zijn voor 20 procent van de import en bijna 30 procent van de export. Kartelvorming in die sector vond de commissaris daarom ‘onverteerbaar’.
Schadeclaims wakker geschud
Met de nieuw vastgestelde boetes blijken ook de schadeclaims van klanten wakker te zijn geschud. Dat kan behoorlijke financiële consequenties hebben voor Air France-KLM, omdat de Frans-Nederlandse combinatie wel een voorziening heeft genomen voor de boete, maar nog niet voor de claims.
Dat de schadeclaims weer zijn geactiveerd, blijkt uit een uitspraak die de rechtbank Amsterdam eerder deze maand deed. De rechter moest onder meer beoordelen of de wijze waarop een groep klanten de schade wil verhalen wel door de beugel kon.
Claims verkocht
De klanten verkochten hun claims aan Equilib, dat wordt gefinancierd door Claims Funding Europe, een gespecialiseerd bedrijf dat bijvoorbeeld ook achter de rechtszaak zit van beleggers die door het uitstootschandaal bij Volkswagen zijn gedupeerd.
Equilib betaalt de gedupeerden na afloop van de rechtszaak, waarbij de betaling afhangt van de hoogte van de toegekende schadevergoeding. De luchtvaartmaatschappijen vinden dat Equilib de claims op een verkeerde manier heeft overgenomen. Ook vinden zij het bestaan van claimbedrijven ‘in strijd met de goede zeden’.
“De rechter heeft ons model erkend, en ook geconstateerd dat het model wordt ondersteund door de Europese kartelschade-richtlijn.”
Bundeling is legitiem middel
Maar de rechter heeft vrijwel alle bezwaren van tafel geveegd. Daarbij benadrukte de rechtbank onder meer ‘dat schadevergoedingen wezenlijk kunnen bijdragen tot handhaven van werkelijke mededinging in de Europese Unie’ en dat ‘bundeling van vorderingen een legitiem middel is om tot een efficiënte afwikkeling van kartelschade te komen’.
Advocaat Martijn van Maanen van Equilib vindt dat ‘goed nieuws’ voor zijn zaak en vergelijkbare zaken. “De rechter heeft ons model erkend, en ook geconstateerd dat het model wordt ondersteund door de Europese kartelschade-richtlijn. Het is duidelijk dat de rechter niet onder de indruk is van alle verdachtmakingen die de afgelopen jaren in onze richting zijn geuit.”
Miljardenschade
Van Maanen benadrukt dat de totale schade in de miljarden kan lopen. “Wij vertegenwoordigen ruim 200 grote klanten, die in de kartelperiode voor 6,5 miljard euro aan luchtvrachtdiensten hebben afgenomen.”
De beboete vervoerders zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de totale schade, vanwege hun invloed op de markttarieven, zegt Van Maanen. De rechter moet nu bepalen hoe groot de schade als gevolg van de prijsafspraken is. Er zijn partijen die 8 procent redelijk vinden. Dan kom je op ruim een half miljard euro. “En dat laat de rente nog buiten beschouwing. Daardoor kan de totale som verdubbelen.”
Bovendien is Equilib niet het enige bedrijf dat schade van de luchtvaartbedrijven claimt. Volgens Van Maanen vertegenwoordigt de Stichting Cartel Compensation een groep klanten die goed is voor één miljard euro omzet, en een Brits bedrijf zou een omzet van 2 tot 4 miljard euro vertegenwoordigen.
“Misschien dachten ze eerder nog dat wij het niet zouden volhouden, maar wij gaan door tot het einde.”
‘Aan de haak’
Volgens Van Maanen kan de schadezaak nog jaren voortslepen. “Het kan eerder worden afgerond als de luchtvaartmaatschappijen schikken. Eén ding is ze waarschijnlijk inmiddels wel duidelijk geworden. Ze zitten aan de haak. Wij gaan niet weg. Misschien dachten ze eerder nog dat wij het niet zouden volhouden, maar wij gaan door tot het einde.”
KLM bevestigt het verlies van de rechtszaak, maar tekent aan dat dit niets zegt over een eventuele toekenning van de schadeclaims. “De inhoudelijke behandeling is nog niet aangevangen.” Air France-KLM beantwoordde geen vragen.
Bron: 27 september 2017, RTL Z