Werkgevers krijgen ruimere mogelijkheid om werknemers te ontslaan. De drempel om mensen in vaste dienst te nemen komt daarmee lager te liggen. Dat staat in het regeerakkoord dat de vier formatiepartijen dinsdag hebben gepresenteerd. Vakbonden reageren verbolgen; zij hebben zich tot aan de geklapte polderonderhandelingen van september hevig verzet tegen de werkgeverslobby voor versoepeling van het ontslagrecht.
Voor hen geldt deze ingreep dan ook als gevoelige nederlaag. De versoepeling komt erop neer dat de werkgever een optelsom mag maken van verschillende ontslaggronden. Zo mag hij bijvoorbeeld een combinatie maken van verwijtbaar gedrag, disfunctioneren en een verstoorde relatie. De rechter krijgt daarmee meer vrijheid om te besluiten dat een werkgever afscheid zou moeten kunnen nemen van zijn werknemer. Rechtsgeleerden en praktijkexperts dringen al geruime tijd aan op een dergelijke ingreep.
Ontslag werd ‘onnodig bemoeilijkt’.
De opstellers van het regeerakkoord stellen vast dat de huidige ontslagwet, in 2015 ingevoerd door PvdA-minister Lodewijk Asscher, ertoe heeft geleid dat ontslag ‘ook in situaties waar dat redelijkerwijze aan de orde is, onnodig wordt bemoeilijkt’.
Het huidige, omstreden systeem bepaalt dat de rechter alleen mag ontbinden wanneer de werkgever uitputtend kan aantonen dat één van die ontslaggronden voldragen is. Dat zorgde in de praktijk voor grote frustraties bij werkgevers: het aantal door de rechter afgewezen ontslagaanvragen verdubbelde grofweg. In maar liefst vier op de tien gevallen kreeg de werkgever nul op het rekest.
Mkb-frustraties
Vooral mkb’ers worstelden met de strengere toets: zij hebben vaker geen aparte juristen die dossiers kunnen opbouwen en de vereiste verbeterplannen kunnen uitvoeren. De strenge ontslagwet leidde er ook toe dat werkgevers veel vaker buiten de rechter om moesten, en hogere kosten moesten maken dan het wettelijke maximum van de transitievergoeding: ze moesten onderhands meer bieden om de werknemer te verleiden tot een handtekening.
‘Middenklasse vogelvrij verklaard’
De grootste vakbond FNV laat weten ‘strijdvaardig’ te zijn, na bekendmaking van de versoepeling. ‘Met de aantasting van de ontslagbescherming zal de onzekerheid van werkenden alleen maar toenemen’, aldus voorzitter Han Busker. Ook de tweede vakbond CNV is kritisch. ‘Het motto (van Rutte III) is vertrouwen in de toekomst, maar de onzekerheid voor de middengroepen dreigt de komende jaren verder toe te nemen’, zegt voorzitter Maurice Limmen. ‘In plaats van eerder een vast contract, kunnen mensen makkelijker ontslagen worden. En voorzitter Reinier Castelein van De Unie spreekt zelfs van ‘een middenklasse die vogelvrij is verklaard.’
‘Rutte III heeft geluisterd naar de wetenschap’
Max Keulaerds, arbeidsrechtadvocaat en oud-voorzitter van de branchekoepel van arbeidsrechtadvocaten Vaan, toont zich echter content met de maatregel. Die was volgens hem onvermijdelijk aangezien de ontslagwet van Asscher averechts heeft uitgepakt. De wet die rechtsbescherming van flexwerkers had moeten vergroten, maakte in de praktijk werkgevers extra huiverig om hen in vaste dienst te nemen. ‘Het lijkt erop alsof Rutte III naar de wetenschap en de praktijk heeft geluisterd’, zegt Keulaerds daarover.
Advocaten en arbeidsrechtgeleerden pleiten er al langer voor om de rechter weer meer vrijheid te geven zelf te oordelen. De Eerste en Tweede Kamer trokken zich de noodkreet aan, beten zich daarop vast in het onderwerp en drongen aan op een herziening.
Bron: 10 oktober 2017, Het Financieele Dagblad