Aanbestedingsprocedures leiden vaak tot discussies tussen inschrijvers en de aanbestedende dienst. Een gang naar de rechter lijkt dan vaak de enige aangewezen weg om het geschil te beslechten, mede omdat de aanbestedingsstukken vaak geen alternatieven vermelden. De drempel voor het aanspannen van een kort geding is voor veel inschrijvers hoog. De kosten voor een kortgedingprocedure zijn immers fors. Daarnaast hebben inschrijvers vaak het gevoel dat een gang naar de rechter net een stap te ver gaat. Er is echter al sinds 2013 een goed alternatief, dat een stuk laagdrempeliger is: de Commissie van Aanbestedingsexperts (CvAE). In de Handreiking klachtafhandeling bij aanbesteden, een uitwerking van het wetsvoorstel klachtafhandeling bij aanbesteden, wordt het indienen van een klacht bij het klachtenmeldpunt en daarna bij de CvAE bovendien aangewezen als de standaardroute voor klachtafhandeling. Reden om de CvAE onder de aandacht te brengen.

Wat doet de Commissie van Aanbestedingsrechtexperts?

De Commissie van Aanbestedingsrechtexperts is een onafhankelijke en onpartijdige commissie bestaande uit – de naam doet het al vermoeden – experts op het gebied van aanbestedingsrecht. Het doel van de CvAE is het bewerkstelligen van een snelle en efficiënte afhandeling van klachten bij een aanbestedingsprocedure. Dit wordt gedaan via bemiddeling of het geven van een niet-bindend advies. Een klacht kan worden ingediend door een ondernemer, een aanbestedende dienst of een speciale-sectorbedrijf.

De CvAE geeft partijen de mogelijkheid om hun geschil via een laagdrempelige procedure af te handelen. Hiermee hoopt de CvAE veel rechtszaken te voorkomen (hoewel de gang naar de rechter te allen tijde openstaat). Het aanspannen van een kort geding is voor partijen vaak niet wenselijk. Het is een tijdrovende procedure en is een stuk kostbaarder dan een klacht bij de CvAE. De klachtenprocedure van de CvAE is toegankelijker. Zo kan een onderneming zelf, zonder tussenkomst van een advocaat, via de website van de CvAE een klacht indienen, is er vaak geen zitting en worden er geen kosten verbonden aan het indienen van een klacht. Ook hebben partijen vaak het gevoel minder lijnrecht tegenover elkaar te staan dan tijdens een procedure bij de rechter.

Een niet-bindend advies

Een nadeel van een klachtenprocedure bij de CvAE is dat het advies van de CvAE niet-bindend is. De aanbestedende dienst is dus niet gehouden het advies op te volgen. Dat betekent echter niet dat het advies zomaar opzij kan worden geschoven. Als de aanbestedende dienst het advies niet opvolgt, moet zij dat besluit motiveren. Als de ondernemer nakoming van het advies wil afdwingen, zal de ondernemer toch naar de rechter moeten stappen.

Dat de aanbestedende partij waarde moet hechten aan het advies blijkt ook uit de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 24 juni 2021. Hier oordeelde de rechtbank dat de aanbestendende partij onzorgvuldig had gehandeld door de aanbesteding voort te zetten, terwijl de CvAE het merendeel van de klachten van de ondernemer gegrond verklaarde. Het is voor aanbestedende diensten dus niet zomaar mogelijk om het advies naast zich neer te leggen.

Verbeterde rechtsbescherming

In februari 2022 publiceerde het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat de Handreiking klachtafhandeling bij aanbesteden. Deze handreiking bevat een uitwerking van het wetsvoorstel Klachtafhandeling bij aanbesteden, die het doel heeft om de klachtenprocedure te verbeteren om zo betere rechtsbescherming te bieden aan de ondernemer. Volgens het wetsvoorstel moeten alle aanbestendende diensten voorzien zijn van een onafhankelijk klachtenloket. Uitgangspunt is dat een ontevreden ondernemer voor zijn klachten als eerste het klachtenloket benadert. Indien het loket de klacht ongegrond verklaart, staat beroep open bij de CvAE, wiens advies ook in het nieuwe wetsvoorstel niet-bindend blijft. Op deze manier wordt de route naar de CvAE een automatisch onderdeel van de klachtenprocedure.

Conclusie

De Commissie van Aanbestedingsexperts is een laagdrempelig alternatief voor ondernemers met aanbestedingsklachten die niet de gang naar de rechter willen maken. Met het nieuwe wetsvoorstel wordt de positie van de CvAE alleen nog maar versterkt. Kunt u zich niet vinden in een beslissing van de aanbestedende dienst, bijvoorbeeld ten aanzien van de gehanteerde voorwaarden? Dan is het indienen van een klacht bij de CvAE zeker de moeite waard.