In een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van eind maart 2024 is een belangrijke stap gezet in de bescherming van beleggers tegen nalatigheid en onzorgvuldigheid: dat is een verantwoordelijkheid van beheerders, bewaarders én administrateurs van beleggingsfondsen. Deze uitspraak, die betrekking heeft op de Sinano Fondsen, benadrukt de verantwoordelijkheid van deze partijen om de belangen van beleggers te waarborgen en de juiste procedures te volgen bij het vaststellen van de intrinsieke waarde (in jargon ook wel genoemd NAV, de net asset value) van beleggingsfondsen. Dat is de waarde waartegen beleggers tussentijds kunnen in- en uitstappen bij open end beleggingsfondsen.

Sinano fondsen

De zaak draait om de Sinano fondsen, een reeks beleggingsfondsen die in 2008 door Ortelius Wealth Management BV zijn opgericht. Deze fondsen beleggden als een fund of funds in andere hedgefondsen en beleggingsproducten. Volgens de beleggingsinformatie konden beleggers op vaste momenten toe- en uittreden. De waarde van de fondsen, de NAV, moest worden berekend op basis van de definitieve NAV’s van de onderliggende fondsen. Per 31 december 2008 waren er echter onvoldoende officiële NAV’s van de onderliggende fondsen beschikbaar om een accurate berekening van de NAV’s van de Sinano fondsen te maken. De beheerder deed dat vervolgens toch op basis van factsheets, jaarverslagen, rapporten en unaudited statements van de onderliggende fondsen. Daardoor konden beleggers blijven uittreden, wat leidde tot mogelijk aanzienlijke schade voor de zittende beleggers.

Uitspraak van het Gerechtshof

Het hof oordeelt dat zowel de beheerder, de bewaarder als de administrateur aansprakelijk zijn voor de geleden schade. De beheerder werd verweten dat zij niet de noodzakelijke stappen had ondernomen om de berekening van de NAV’s op te schorten totdat er voldoende officiële NAV’s beschikbaar waren. Dat had wel moeten gebeuren om de belangen van de beleggers te beschermen.

Het hof oordeelt dat ook de administrateur en de bewaarder aansprakelijk zijn op grond van onrechtmatige daad. Het hof stelde dat zij een zorgplicht hadden jegens de beleggers, ondanks het ontbreken van een directe contractuele relatie. Deze zorgplicht hield in dat zij hun taken moesten uitvoeren in overeenstemming met de fondsvoorwaarden en de belangen van de beleggers moesten waarborgen.

Gevolgen voor de praktijk

Deze uitspraak kan verstrekkende gevolgen kan hebben voor administrateurs van beleggingsinstellingen. Die sluiten contractueel hun aansprakelijkheid uit in de overeenkomsten met beheerder, maar deze uitspraak maakt duidelijk dat dat ze niet beschermt tegen rechtstreekse vorderingen van beleggers. Ze kunnen proberen dit risico te verminderen door in hun overeenkomsten met beheerders een vrijwaring te bedingen voor schadeclaims van beleggers. Maar van de rechtstreekse aanspraken van beleggers is de administrateur ook dan niet af. En gaat de beheerder onverhoopt failliet, dan heeft de administrateur niets aan zo’n vrijwaring.

Voor AIFMD-bewaarders zal de uitspraak minder verrassend zijn: zij vielen al onder strikte regelgeving met een aansprakelijk jegens de beleggingsinstellingen waarvoor zij optreden in het geval van opzet of nalatigheid in hun wettelijke controletaken. Tegelijkertijd onderstreept de hier aangenomen onrechtmatige daad jegens de beleggers de vereiste zorgvuldigheid en (controle op) de naleving van de regels.

Conclusie

Deze uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam markeert een belangrijk keerpunt in het financieel recht en de bescherming van beleggers. Het benadrukt de optelsom van individuele verantwoordelijkheden van beheerders, administrateurs én bewaarders om de belangen van beleggers te waarborgen en de juiste procedures te volgen. Voor beleggers biedt deze uitspraak een extra laag van bescherming en zekerheid dat hun belangen serieus worden genomen.

Voor de betrokken partijen in de beleggingswereld is het een duidelijke waarschuwing dat nalatigheid en onzorgvuldigheid gevolgen hebben voor alle betrokken partijen. Het is een oproep tot verhoogde zorgvuldigheid en naleving van de regels om de integriteit van de financiële markten te waarborgen.

Tegen deze uitspraak is door zowel de beheerder als de bewaarder en administrateur cassatieberoep ingesteld.